Het definitieve concept

SOELAAS BAAS: HET CONCEPT

IN EEN NOTENDOP
Via Soelaas Baas ga ik herinneringen verlengen door deze actief terug op te zoeken. Op reis naar een specifieke plek. Dat doe ik niet met mijn eigen herinneringen, dit doe ik voor anderen & dus mét anderen. Voor herinneringen van betekenis: dat kunnen fijne of goede herinneringen zijn, dat mogen ook verdrietige zijn. De ‘klant’ wil graag nog eens terug naar deze plek; om welke reden dan ook.

Samen met de klant ga ik op reis in zijn/haar gedachten. Deze reis voeren wij vervolgens ook letterlijk uit door op herinneringentour te gaan. Zo gaan we terug in de tijd, terug naar de herinnering en gevoelens van toen.

DE HELE NOO(D)T
Ik maak een documentatie van de tour, in de vorm van een gepersonaliseerde reisgids. Zie dit als een subjectieve atlas van een plek; eentje waarin niet alleen coördinaten of feitelijke gegevens over de locatie te vinden zijn, maar ook de emotionele waarde van die plek. Deze reisgids is een veilige, tevens eeuwige opslag voor de herinnering. Lees later in dit stuk meer over de totstandkoming van de inhoud van deze reisgids.

Deze dierbare plek is er een die de klant wellicht graag met zijn naasten/dierbaren deelt. Als middel om deze herinnering te ontsluiten voor een ander, ontwerp ik een gepersonaliseerde zakdoeken set. Een zakdoek zie ik als een lief, troostrijk object. Je kan hem altijd bij je dragen, letterlijk in je broekzak. Op deze manier implementeer ik de herinnering in het dagelijks leven. De set is vrij te verdelen. Misschien geef je er graag een aan je kind, broer of oma. Of aan een goede vriend, met verbintenis tot gevolg. Deze zakdoek bevat een element uit een gepersonaliseerd embleem, ontworpen voor de klant. Lees hier later in dit stuk meer over.

Alle herinneringen en de daarmee verbonden locaties archiveer ik in het Soelaas Relaas. Dit bevindt zich op deze website. Dit online archief dient als een bundel, die zowel ‘klanten’ als geïnteresseerden kunnen inkijken. Alle herinneringentours die gemaakt worden, sla ik hierin op. Door te filteren op verschillende categorieën kun je selectief zoeken. Welke waarde heeft welke plek? Wie is in zijn herinneringentour ook bezig geweest met thema’s als oorlog, jeugd of liefde? In de ideale wereld breng ik de héle wereld opnieuw in kaart; nu als een subjectieve atlas, een emotionele kaart.

Eindigheid kan moeilijk zijn, en zonde. Sommige dingen wil je koesteren en doorgeven, niet voor even of voor een aantal jaar, maar voor altijd. Met Soelaas Baas zoek ik naar een manier om iets vast te kunnen houden, en nooit meer los te hoeven laten. Iets dat kan voortleven in volgende generaties. Lees meer over de aanleiding in verschillende blogposts.

Voor het samenstellen van de reis & de reisgids, start ik met het ontleden van de herinnering. Dit doen we door kennis te maken, te praten, gedachten op te halen. Misschien pakken we er wel de oude fotoboeken bij. Ik probeer een rode draad in het verhaal te vinden en leg linkjes tussen de herinnering en de plek. Ik ben tot de ontdekking gekomen dat objecten een belangrijke rol kunnen spelen in een herinnering, als een soort ‘ankerpunten’ waar een emotie aanhangt.

Voorbeeld: Mijn opa, inmiddels overleden, werd op latere leeftijd zwaar gehandicapt. Hij zat al sinds ik mij kan herinneren in een rolstoel. Echter… Ik heb één herinnering van ‘wandelende opa’. Ik zie ons samen op een camping, ik met een lange vlecht en rode, vieze regenlaarzen. Opa met een dikke, grijze snor en een pet. Hij staat op een step. We lachen en ik ren langs hem op de step.

Stel; je legt - zonder woorden te gebruiken – een paar rode regenlaarsjes, een step, een nepsnor, een nepvlecht & een pet voor me op tafel. Dan valt bij mij direct het kwartje: dit gaat over mijn herinnering. Die link leg ik via de objecten, ze hebben hun eigen, persoonlijke symboliek gekregen. De regenlaarsjes staan voor mijn jeugdigheid & het mogen vies worden. De snor staat voor de leeftijd van opa, de step staat voor vrijheid, etc… 

Deze ontleedde herinnering en de daaruit vastgestelde objecten verwerk ik in een handgetekend embleem. In tekenstijl is dit embleem afgeleid uit de emblematiek uit 1600-1700. Vanuit het thema vergankelijk kwam ik bij de vanitas-kunst; zij haalden hun informatie uit emblemataboeken. Lees hierover meer in deze blogpost. Dit gepersonaliseerde embleem is een afdruk van de herinnering.

Daarnaast verzamel ik de persoonlijke objecten: wellicht heeft de klant nog objecten liggen die ik kan/mag gebruiken. Voor overige objecten ga ik ernaar op zoek in kringloopwinkels, markten, mijn schuur, etc. Wanneer we op tour zijn, plaats ik de objecten op die specifieke locatie waar het allemaal om draait, en maak ik een foto. Dit is een afdruk van de reis.

Ook maak ik een afdruk van de plek: een cyanotype als blauwdruk van de locatie legt deze plek vast. Lees hier meer over de beeldende ontwikkelingen rondom deze afdruk.

Al deze elementen bundel ik in die eerdergenoemde, gepersonaliseerde reisgids. Zie dit als een veilige documentatie. Hij mag op een keukentafel gepresenteerd worden, maar hij mag ook in een lade belanden. Je kan het zelfs zien als een deel van een testament? Iets dat veilig opgeborgen zit en ‘geregeld’ is voor later. Bijna een soort nalatenschap. Daarmee is dit traject niet voorbehouden aan enkel ouderen, alle leeftijden zijn welkom. Een leuke uitstap kan gepland worden naar deze plek, om oog te hebben voor het geluk van de ander. Wanneer deze persoon - en dus deze herinnering - overlijdt, kan hij/zij herdacht worden op deze plek. In plaats van een bezoek aan een begraafplaats, een bezoek aan deze dierbare plek. Misschien wel een plek om iemand uit te strooien?

Lees in verschillende onderzoeksblogs op deze website over de waarde van reminiscentie, levensverhalen en gemeenschappelijke herinneringen.